Vitamin Eksiklikleri Cilt Sağlığını Nasıl Etkiliyor?
Bazı vitamin ve mineral eksiklikleri, cilt bulgularına bakılarak tanınabilir. Beslenme yoluyla aldığımız vitaminler önemlidir. Çünkü, vücudumuz onları üretemez ve sağlıklı vücut fonksiyonlarını sürdürmek için onlara ihtiyaç duyarız. Bu, “ne yersen osun” denilen durumdur.
Besinler, protein yapı taşları olmanın yanı sıra; gıdaların parçalanmasına yardımcı olur, hücresel üretkenlik için enerji sağlar ve hücre bozulmasını önlemek için antioksidan görevi görür. Hücre sağlığı güçlü doku ile sonuçlandığından, cildimiz de tüm bu süreçlerden faydalanır.
Gıdalardaki vitamin ve mineraller, bazı kişilerin temel özelliklerinden faydalanması için yeterli olmayabilir. İhtiyaç duyduğumuz çoğu besin maddesi; her gün yediğimiz meyveler, sebzeler, kuruyemişler, tohumlar, süt ürünleri ve ette bulunur. Çeşitli potansiyel nedenlerden dolayı bu gıdalardan yeterince alamayabiliriz. Takviye olarak almak, vücudumuzun cilt sağlığını korumak da dahil olmak üzere temel işlevleri yerine getirmesi için ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri aldığımızdan emin olmanın kolay bir yoludur.
Vitamin eksikliklerinin tehlikelerini anlamak
Vitamin eksiklikleri, çeşitli cilt problemlerinin sık görülen nedenleri arasındadır. Çoğu B vitamini ve C vitamini gibi suda çözünen vitaminlerin eksiklikleri, haftalar veya aylarca yetersiz beslenmeden sonra gelişebilir. A, D, E, K ve B12 vitaminleri gibi yağda çözünen vitaminlerin eksikliklerinin ortaya çıkması ise, vücut bunları nispeten büyük miktarlarda depoladığı için bir yıl kadar sürebilir.
Örneğin; biotin, yağ ve karbonhidrat metabolizması için gerekli reaksiyonlar için bir koenzim görevi gören suda çözünür bir B vitaminidir. Biotin eksikliğinin dermatolojik belirtileri arasında; saç dökülmesi, ağız yakınında kırmızı döküntüler, seboreik dermatit, tırnak enfeksiyonları yer alır.
Folat, kırmızı kan hücresi üretimi ve DNA sentezi için gereklidir. Folat eksikliği yaygın olarak görülür. Folat eksikliğinin dermatolojik belirtileri arasında; ciltte solukluk, ağrılı ağız mukozası, saç, tırnak veya cilt rengindeki değişiklikler yer alır.
B3 vitamini, hücre metabolizmasında önemli bir rol oynar. Eksikliğinin deri belirtileri arasında; güneşe karşı hassasiyet, dermatit, saç dökülmesi ve kırmızı cilt lezyonları bulunur. B6 vitamini; amino asit, lipid ve glukoz metabolizmasının birçok enzimatik reaksiyonunda önemlidir. B6 vitamini eksikliği yaygın değildir ve genellikle diğer B vitaminlerinin düşük seviyeleri ile ilişkilidir. Eksikliğinde; ciltte döküntü, ağız kenarlarında çatlaklar görülebilir.
B12 vitamini; metabolizma, sinir sistemi fonksiyonu ve kırmızı kan hücresi oluşumunda anahtar bir rol oynar. DNA sentezi ve düzenlenmesi, yağ asidi metabolizması ve amino asit metabolizmasında önemli işlevleri vardır. Eksikliğinin ciltteki belirtileri arasında; ciltte solukluk, kahverengi- gri tırnaklar gibi belirtiler yer alır.
A vitamini, epitel dokuların korunmasında önemlidir. A vitamini; balık yağında, karaciğerde, yumurta sarısında, tereyağında ve A vitamini ilaveli süt ürünlerinde bulunur. Ayrıca; yeşil yapraklı ve sarı sebzelerin bir parçası olan beta-karoten de bir ürünüdür. A vitamini eksikliğinde, erken yaşlanma belirtileri ile karşılaşılabilir.
C vitamini; sayısız kolajen sentez reaksiyonunda önemlidir. Ayrıca, kolajen ve amino asit oluşumunda önemli bir rol oynar. C vitamini, bağışıklık fonksiyonunu destekleyen ve aynı zamanda yara iyileşmesi için gerekli olan bir antioksidandır. Şiddetli C vitamini eksikliği, genel halsizlik, anemi, diş eti hastalığı ve cilt kanamaları ile karakterizedir. Dermatolojik belirtileri arasında ise; pürüzlü cilt, perifoliküler kanamalar, kolay morarma yer alır. Eksiklik ayrıca, yavaş yara iyileşmesi ve ikincil enfeksiyonlara da neden olabilir.
Vitamin eksikliklerinin cilt üzerindeki belirtileri
Besleyici ve dengeli bir beslenme tarzının çok çeşitli faydaları vardır. Diğer yandan bazı besin eksiklikleri, cildiniz üzerinde hoş olmayan işaretlere neden olabilir. Bu işaretler, vücudunuzun vitamin ve mineral eksikliklerini gösterme şeklidir. Dolayısıyla, bu işaretleri tanımak, beslenme tarzınızı gözden geçirmenizi sağlayabilir.
Kırılgan tırnak ve saçlar
Kolay kırılan tırnaklar ve zayıf saçlar, birçok nedene bağlı olabilir. Bunlardan biri de biotin eksikliğidir. Biotin, vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur. Eksikliği çok nadir olsa da, meydana geldiğinde; saç ve tırnakların kolayca kırılması en belirgin semptomlardan biridir.
Biotin açısından zengin gıdalar arasında; yumurta sarısı, sakatatlar, balık, et, süt ürünleri, kuruyemişler, tohumlar, ıspanak, brokoli, karnabahar, tatlı patates, maya, kepekli tahıllar ve muz yer alır. Saç ve tırnakları kolay kırılan yetişkinler, doktoruna danışarak bir biotin takviyesi almayı düşünebilir.
Ağız köşelerinde çatlaklar veya ağız ülseri
Ağız içindeki ve çevresindeki lezyonlar, bazen vitamin ve mineral eksikliklerine bağlı olabilir. Örneğin; ağız ülserleri, genellikle demir veya B vitaminlerindeki eksikliklerin bir işaretidir.
Bir çalışmada; ağız ülseri olan katılımcıların yaklaşık 0’unda B1, B2 ve B6 vitamini eksikliği olduğu görülmüştür. Ağız çevresindeki çatlaklara ve kanamaların nedeni aşırı tükürük veya su kaybından kaynaklanabilir.
Egzama ve kepek
Egzama ve kepek, vücudun yağ üreten bölgelerini etkileyen aynı cilt bozuklukları grubunun bir parçasıdır. Her ikisinde de kaşıntılı ve pullanan deri söz konusudur. Kepek, kafa derisi ile sınırlı olsa da, egzama yüz, üst göğüs, koltuk altı ve kasıkta da görülebilir.
Kepek ve egzama, pek çok faktörden kaynaklanabilir ve bunlardan biri besin değeri düşük bir beslenmedir. Örneğin; düşük çinko, B3, B2, B6 vitamini seviyelerinin her biri rol oynayabilir.
Saç dökülmesi
Saç dökülmesi çok yaygındır. Aslında, yetişkinlerin yarısı, 50 yaşına gelene kadar saç dökülmesi yaşamaktadır. Demir, çinko, B3 vitamini, biotin yönünden zengin bir beslenme, saç dökülmesini önlemeye veya yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Vitamin eksikliği sivilcelere neden olabilir mi?
Bilim dünyası, hangi faktörlerin insanları sivilceye karşı daha savunmasız hale getirdiğine bakmaya devam ediyor. Bir çalışmada, B12 vitamininin, akne ile ilişkili “propionbacterium aknesi” olarak bilinen bir tür cilt bakterisini bozarak sivilce problemini artırabileceğine dair işaretler bulunmuştur.
A ve E vitaminler, yağda çözünen antioksidanlar arasındadır. Eksiklikleri, çeşitli hastalıklara neden olur. A vitamini, topikal ve oral olarak özellikle akne vulgaris gibi hastalıklarda kullanılır ve hastalar yüksek oranda fayda görür.
E vitamini, kan ve hücre zarlarında dolaşan lipoproteinlerde birikir ve moleküler oksijen ve serbest radikallere tepki vererek zarları, lipoproteinleri ve yağ asitlerini çeşitli reaksiyonlardan korur.
Ancak, sadece bakterileri öldürmek, akne tedavisinde işe yaramıyor. Bu nedenle, vitamin takviyesi kullanmayı düşünmeden önce, her zaman bir dermatoloğa danışmak en iyisidir.
Cilt sağlığınız için tam ve dengeli beslenin
Vitamin ve mineral eksikliklerini önlemenin en iyi yolu; dengeli ve çok yönlü bir beslenme tarzı uygulamaya çalışmaktır. Kızarmış, işlenmiş veya şeker ilaveli yiyecekler gibi sağlıksız yiyecekleri sadece ölçülü olarak tüketmek de çok önemlidir.
Meyve suyu sıkmak da vitaminleri almanın popüler bir yoludur. Lifin ek faydalarını elde etmek için, meyve ve sebzeleri kabuklarıyla sıktığınızdan emin olun.
Bununla birlikte, tüm cilt problemlerinin kesinlikle vitamin eksikliklerinden kaynaklanmadığını unutmamak da önemlidir. Bu nedenle, herhangi bir vitamin takviyesi kullanmaya başlamadan önce, dermatoloğunuza danışmanız her zaman en iyisidir.