Kullandığınız İlaçların Saç Dökülmesine Etkisi Nedir?

İlaçlar, çeşitli sağlık sorunlarını tedavi etmek için tasarlanmıştır, ancak bazen istenmeyen yan etkileri olabilir. Bazı ilaçlar saç uzamasında artışa, saç renginde veya dokusunda değişikliklere veya saç dökülmesine neden olabilir. İlaç kaynaklı saç dökülmesi, diğer saç dökülmesi türleri gibi, benlik saygısı üzerinde negatif bir etkiye sebep olabilir. İyi haber şu ki, çoğu durumda ilacı almayı bıraktığınızda saç dökülmesi durur ve saçlar tekrardan sağlıkla uzamaya başlar.

İlaçlar, saç dökülmesine nasıl sebep olur?

İlaçlar saç derisindeki kılların normal şekilde uzamasına müdahale ederek, saç kaybına neden olur. İki ila altı yıl süren anajen fazı sırasında saç uzar. Yaklaşık üç ay süren telojen fazı sırasında, saç dinlenir. Telojen fazın sonunda, saç dökülür ve yeni saçlar çıkar.

İlaçlar, iki tür saç kaybına yol açabilir: Telogen effluvium ve anagen effluvium.

Telogen effluvium, ilaca bağlı saç dökülmesinin en yaygın şeklidir. Genellikle ilaç kullanmaya başladıktan sonra 2 ila 4 ay içinde ortaya çıkar. Bu durum, saç köklerinin dinlenme evresine (telojen) girmesine ve çok erken dökülmesine neden olur. Telogen effluvium olan insanlar genellikle normal kabul edilen değer olarak, günde 100 ve 150 saç telinden, ortalama yüzde 30 ila yüzde 70 daha fazla saç dökülmesi yaşarlar.

Anagen effluvium, saç tellerinin aktif olarak uzadığı saç döngüsünün anajen fazı sırasında meydana gelen saç dökülmesidir. Yeni saç üreten matriks hücrelerin normal bölünmesini (çoğalmasını) engeller. Bu tip saç dökülmesi, genellikle ilacı aldıktan sonra birkaç gün ila birkaç hafta arasında ortaya çıkar. En çok kanser için kemoterapi ilaçları alanlarda görülür. Sıklıkla şiddetli şekilde insanların kafalarındaki saçın çoğunu veya tamamını kaybetmelerine neden olur, ayrıca kaşları, kirpikleri ve diğer vücut tüylerini de etkiler. İlacın neden olduğu saç dökülmesinin şiddeti, ilaç ve dozajın türüne ve bu ilaca olan duyarlılığınıza bağlıdır.

Ne tür ilaçlar saç dökülmesine neden olur?

Birçok farklı türde ilacın saç dökülmesine neden olduğu düşünülüyor:

• A vitamini (retinoidler) içeren akne ilaçları
• Antibiyotikler ve antifungal ilaçlar
• Antidepresanlar
• Doğum kontrol hapları
• Antikanser ilaçlar
• Kolesterol düşürücü ilaçlar
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
• Meme kanserini ve diğer kanserleri tedavi eden ilaçlar
• Epilepsi ilaçları (antikonvülzanlar)
• Beta-blokerler, ACE inhibitörleri ve diüretikler gibi yüksek tansiyon ilaçları (antihipertansifler)
• Hormon değişim terapisi
• Duygudurum stabilizatörleri
• Steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler)
• Parkinson hastalığı ilaçları
• Steroidler
• Tiroid ilaçları
• Kilo verme ilaçları

Kemoterapi ilaçları sıklıkla anagen effluvium tipi saç dökülmesine yol açar. Bu ilaçlar, vücut boyunca kanser hücrelerini öldürdüğü için, saç matrisi hücreleri de dahil olmak üzere sağlıklı hücrelere de zarar verebilir. Saçlar tipik olarak, kemoterapiye başlamadan iki hafta sonra dökülmeye başlar ve Amerikan Kanser Derneği’ne göre bir ila iki ay sonra daha hızlı dökülmeye devam eder. Kemoterapi ilaçlarını kombinasyon halinde alan hastalarda, tek bir ilacı alanlara göre saç dökülmesi daha yaygın ve şiddetlidir.

Saç dökülmesine neden olan kemoterapi ilaçları şunlardır:

• Adriamycin
• Cyclophosphamide
• Dactinomycin
• Daunorubicin
• Docetaxel
• Doxorubicin
• Etoposide
• Fluorouracil
• İfosfamide
• İrinotecan
• Methotrexate
• Nitrosureas
• Paclitaxel
• Tamoxifen
• Topotecan
• Vinorelbine

İlaç Kullanımı Nedeniyle Görülen Saç Dökülmesi Nasıl Teşhis Edilir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Aldığınız ilaçları gözden geçirmeniz ve olası yan etkilerini doktorunuzla görüşmeniz önemlidir. Aldığınız bir ilaçtan sonra saç dökülmesi meydana geldiyse, ilacı almayı bıraktıktan sonra saçların kendi kendine yeniden çıkma ihtimali çok yüksektir. İlacın kesilmesi saçın incelmesini iyileştirmezse, finasterid (Propecia) veya minoksidil (Rogaine) gibi, saç dökülmesini yavaşlatan ve yeni saç uzamasını uyaran ilaçlar ile tedavi edilmeniz gerekebilir.

Kafa derisi hipotermisi olarak adlandırılan bir teknik, kemoterapi sırasında saç kaybını önlemeye yardımcı olabilir. Kemoterapi tedavisinden birkaç saat önce ve yarım saat sonra kafa derisi üzerine buz paketleri yerleştirilerek gerçekleştirilir. Saç derisini soğutmak, kıl foliküllerine kan akışını azaltır ve kemoterapi ilaçlarının foliküler hücrelere girmesini zorlaştırır. Soğutma aynı zamanda biyokimyasal aktiviteyi azaltır, saç foliküllerini kemoterapi ilaçlarına daha az duyarlı hale getirir. Bu teknikle ilgili bir endişe, kafa derisinde kanser nüksü riskidir, çünkü belki de bu alan, vazokonstrüksiyonun soğumasından dolayı ilacın tam dozunu alamaz.

Kemoterapi tedavisinden sonra, saç genellikle çok hızlı bir şekilde yeniden çıkmaya başlar, ancak doku da değişebilir. Nadir durumlarda, tedavi kesildikten sonra bile saçlar ince kalır. Minoksidil, geri dönüşü yavaş olan saçları yeniden canlandırmaya yardımcı olabilir. Bazı kemoterapi hastaları saçları uzayana kadar saç dökülmesini gizlemek için peruk veya şapka kullanırlar.

Aşırı saç dökülmesine neden olduğu bilinen 11 ilaç bulunmaktadır:

1) Kolesterol düşürücü ilaçlar

Atorvastatin (Lipitor) ve simvastatin (Zocor), “statin” olarak bilinen bir kolesterol düşürücü ilaç grubuna aittir. Her iki ilacın da bildirilen olumsuz etkisi saç dökülmesidir. Daha yeni olan statin rosuvastatin (Crestor) aynı riski içermez.

2) Antikoagülan – Warfarin

Antikoagülan, warfarin (Coumadin), saç kaybına neden olduğu bildirilen ve yaygın olarak kullanılan bir kan sulandırıcıdır.

3) Kan basıncı ilaçları – Captopril ve Lisinopril

ACE inhibitörü, yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılır ve kaptopril ve lisinopril gibi ilaçları içerir. Her iki ilacın da saç dökülmesine neden olduğu biliniyor, ancak sadece hastaların yaklaşık yüzde 1’inde meydana geliyor.

4) Sedef hastalığı tedavisi – Acitretin

Asitretin (neotigason), sedef hastalığının tedavisinde kullanılan bir ilaçtır ve en iyi bilinen yan etkisi saç dökülmesidir.

5) Aritmi ilaçları – Amiodarone

Aritmi olarak bilinen kalp ritim problemleri olan hastalarda amiodarone (Cordarone veya Pacerone) kullanılır ve nadiren saç dökülmesine neden olur.

6) Antikonvülsanlar – Divalproex

Antikonvülsan divalproex (Depakote) nöbet bozuklukları, bipolar bozukluk ve migrenin önlenmesi için kullanılır ve saç dökülmesine yol açabilir.

7) Antiasit- Cimetidine

Simetidin (Tagamet) ülser ve reflü hastalığı için kullanılan bir reçetesiz asit indirgeyicidir. Nadiren de olsa, saç dökülmesi bildirilmiştir.

8) Gut ilacı – Colchicine

Colchicine akut gut ataklarının tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Çok küçük bir saç dökülmesi riski taşır.

9) Steroidler – Testosteron ve progesteron

Testosteron veya progesteron alan kişilerde saç dökülmesi bildirilmiştir. Depo-Provera (medroksiprogesteron) enjeksiyonları, Provera veya Prometrium tabletleri gibi progesteron içeren ilaçlar, bazı kişilerde saç dökülmesine neden olabilir.

10) Akne tedavisi – İsotretinion

Şiddetli akne tedavisinde kullanılır. Saç dökülmesi geçicidir, ve saçlar tedavinin kesilmesi ile eski haline döner.

11) Antifungal – Ketokonazol

Ketokonazol, saç dökülmesine neden olabilecek bir oral antifungal ilaçtır.