Keloid Nedir? Nasıl Tedavi Edilir
Keloid, tedavi edilmediğinde hastalarda duygusal ve fiziksel problemlere neden olan anormal yara izleridir. Kolajen ve hücre dışı matrisin artan sentezi ve bu ürünlerin azalan bozulması arasındaki dengesizliğin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Sınırlı olmasına rağmen, keloid ile ilgili mevcut bilgiler, önleme ve tedavi için yeni yöntemler uygulanmaktadır.
Steroidler ve radyasyon gibi tedavilerin kullanımının yanı sıra; kriyoterapi ve lazer gibi prosedür odaklı tedavilerin de semptomları azaltmada etkili olduğu bulunmuştur. Peki, keloid nasıl tedavi edilir? Kendiliğinden geçer mi? Kansere dönüşebilir mi? Keloid ve tedavisi hakkında daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin…
Keloid nedir?
Keloid, iyi bilinen bir skar türüdür. Doğası gereği, klinik olarak şiddetli olarak karakterize edilir ve hastalarda kaşıntı ve ağrıya neden olabilir. Klasik olarak, ilk yara kenarlarının üzerinde, aylar içinde yavaş yavaş ortaya çıkar. Keloidler, tip 1 ve tip 3 kolajen liflerinin rastgele bir organizasyonunu içerir. Kalın ve sıkı yara izleri oluşturmak üzere ilerler ve nadiren kendiliğinden iyileşir. Keloid, hastalar için rahatsız edici olabileceğinden, temel yönlerinin anlaşılması ve doğru tedavinin uygulanması önemlidir.
Bir keloid, tipik olarak daha koyu cilt tonuna sahip kişileri etkileyen cilt travmalarını takiben anormal bir yara izi tepkisi olarak ortaya çıkar. Neden oluştuğu kesin olarak bilinmemekle birlikte; süreç, aşırı miktarda fibröz doku ve kolajen artışını içerir.
Keloidler, orijinal yara izinin sınırlarının ötesine geçme eğilimindedir ve ağrı, yanma veya kaşıntı hissi gibi rahatsız edici semptomlara neden olabilir. Genellikle; kulak memesi, çene çizgisi, boyun gibi yüzün belirli bölgesini etkiler, ancak nadiren dudak veya burunda da görülebilir. Keloid tedavisi zordur ve tedaviden sonra nüksetme riski vardır. Bu nedenle, tam bir iyileşme için genellikle birden fazla tedavi seçeneği birleştirilir.
Keloid gelişimi için risk faktörleri nelerdir?
- Genetik / aile öyküsü
- Genç yaş
- Koyu cilt rengi
- Hamilelik, tiroit problemleri gibi hormonal dalgalanmalar
- Yüksek tansiyon dahil sistemik hastalıklar
- Yara izinin normal ciltle buluştuğu yerde kaşıntı
Ciltte yaralanma ve iltihaplanma sonrasında, bazen yıllar sonra herhangi bir zamanda gelişebilir. Burada öngörülemeyen olan, orijinal yaralanma olayını takiben herhangi bir zamanda büyümeyi başlatabilmesidir.
Keloid nasıl yok olur?
Keloidler, insanların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen bir durumdur. Çoğu insanda görülmese de; bazı kişilerde küçük yaralanmalar, hatta böcek ısırıkları ve sivilcelerden sonra gelişebilir. Koyu cilt rengine sahip kişiler, keloid oluşumuna daha yatkın olma eğilimindedir. Kadın ve erkekler için ise risk eşittir.
Bir kez oluştuğunda, evde tatmin edici bir tedavi yoktur ve uzman kontrolünde tedavi edilmelidir. Uygulanan tedavi seçenekleri arasında; kriyoterapi, eksizyon, lazer tedavisi ve kortizol enjeksiyonları yer almaktadır.
Başlangıç için önerilen tedavi, genellikle ayda bir kez keloidin içine kortizol enjekte edilmesidir. Birkaç enjeksiyondan sonra, genellikle daha az fark edilir hale gelir ve ortalama 3-6 ay içinde düzleşir. Ancak, keloidin tedavisi zordur ve nüksetmesi oldukça yaygındır. Aile öyküsü olan kişilerde, tedaviden sonra tekrarlama oranı daha yüksektir.
Keloid tedavisi nasıl yapılır?
Kriyoterapi, küçük ve hafif pigmentli keloidler için mükemmel bir tedavidir. Genellikle, aylık kortizol enjeksiyonları ile kombine edilir. Lazer tedavisi de cilt dokusunu ve rengini iyileştirmede çok iyidir, ancak her zaman keloidi düzleştirmeyebilir.
Şiddetli vakalarda, cerrahi olarak kesilebilir ve hemen ardından, genellikle aynı gün bölgeye radyasyon tedavisi uygulanabilir. Bu, en şiddetli vakaların yaklaşık yüzde 85’inde işe yarayan bir yöntemdir. İç organları etkileyecek kadar derine inmeyecek elektron ışını radyasyonu kullanılabilir. Ortovoltaj radyasyonu daha nüfuz edici ve biraz daha etkilidir. Bu noktada, bazı hastalar kanser konusunda endişelenebilir. Ancak, uzun yıllar kullanılan bu yöntemin herhangi bir kanser türüne neden olduğuna dair herhangi bir rapor bulunmamaktadır.
Keloid tedavisi için, eczanelerde satılan silikon pedler ve kremler de mevcuttur. Bunlar, bazı yara izlerine fayda sağlasa da, gerçek bir keloidi iyileştirmez. Ancak, kaşıntı, ağrı ve şişliği azaltabilir.
Cerrahi ve radyoterapi
Bu, keloid için sıklıkla uygulanan tedavidir ve bunu desteklemek için uzun süreli takipli birçok çalışma mevcuttur. Ameliyatın, uzman bir estetik cerrah tarafından ve yara kapanması sırasında tansiyonu en aza indirecek şekilde yapılması gerekir.
Radyasyon, yüzde 0.07’den daha az olan, uzun süreli kanser gelişimi için çok küçük bir risk taşır. Bu değer, göğsün tanısal BT taramasından kaynaklanan göğüs malignitesi geliştirme riskinden 3 kat daha düşüktür. Bu küçük risk, keloid büyümesine uzun vadeli bir çözüm sunan cerrahi ve radyoterapinin potansiyeline karşı tartılmalıdır.
Diğer keloid tedavisi seçenekleri nelerdir?
Medikal silikon ürünleri
Silikon bantları ve ürünleri, keloidlerin boyutunu ve belirtilerini azaltabilir. Tabi bu keloidin yaşı ve büyüklüğü ile son derece alakalıdır
Basınç tedavisi
Bu tedavi, yara izinin yeniden büyümesini engellemek için bölgeye basınç uygulamak ve bölgeye kan akışını azaltmak için bir cihaz kullanmayı içerir. Ameliyat sonrası kullanılan bu tedavi etkili olsa da, birçok insan için zor olabilir. Özellikle deride oluşan hasarlardan sonra ilk zamanlar uygulanması keloid eğilimi olan kişiler için oldukça önemlidir
Steroid merhemler
Klinik çalışmalar, keloid tedavisi için tek başına merhemlerin geniş kullanımını desteklememektedir. Küşük lezyonlarda diğer tedaviler ile birlikte etkili olabilir
Steroid enjeksiyonu
Lezyon içine kortikosteroid injeksiyonu ciddi keloidlerde işe yarar. Fakat bu tedavi bir dermatolog tarafından yapılmalıdır. Çünkü enjeksiyon dozu iyi ayarlanmaz ise steroide bağlı atrofik skarlar oluşabilir
Kriyoterapi
Özellikle yara izi dar bir tabana sahipse, geçerli bir seçenek olabilir.
Lazer tedavisi
Lazer tedavisi, keloid tedavisinde popülerlik kazanan bir tedavi şeklidir. Bu tedavi, keloidin boyutunu küçültmek ve rengini açmak için yüksek enerjili ışınlar kullanır. Genellikle, kortizol enjeksiyonları veya basınç tedavisi gibi diğer tedavilerle birleştirilir.
Keloid tedavisinde lazer tedavisi, yüzde 57-83’lük bir iyileşme oranı vaat etmektedir. Erken kullanıldığında daha etkili olduğu görülmektedir. Lazer tedavisinin başlıca etkisi, kaşıntıyı azaltması ve cilt dokusunu iyileştirmesidir. Bununla birlikte, yalnızca bir uzman tarafından uygulanması önemlidir.
Keloid kansere dönüşür mü?
Keloid, oluştuktan sonra kalıcı olarak aynı bölgede kalır. Ancak, hasta onu kanama olana kadar kaşırsa veya yaralanmalardan sonra ortaya çıkarsa enfekte olabilirler. Bu nedenle, yukarıdaki iki durumdan herhangi biri gerçekleşene kadar yeniden enfeksiyon riski düşüktür.
Keloidler iyi huylu olsa da, kontrolsüz büyüme cilt kanseri belirtisi olabilir. Fiziksel muayene ile keloid teşhisi yapıldıktan sonra, doktorunuz kanseri ekarte etmek için başka testler yapmak isteyebilir. Bu, yaralı bölgeden küçük bir doku örneği almayı ve kanserli hücreler için analiz etmeyi içerir. Bununla birlikte; kansere dönüşme şansı son derece düşüktür, pratikte sıfırdır…