Yaz Aylarında Güneş Koruması Neden Önemlidir?
Hepimiz sıcak yaz günlerini severiz ancak, güneş cildimiz için tehlikeli olabilir. Ve çoğumuz, güneş korumasını gerçekten hafife alıyor. Araştırmalar, modern insanın yaklaşık üçte birinin, yaz aylarında güneş kremi kullanmadığını gösteriyor. Bu da, onları güneşin zararlı etkilerine karşı daha fazla riske atıyor.
Düzgün yönetilmezse, çok fazla güneş ışığına maruz kalmak cilt sağlığı için zararlı olabilir. Uzmanlara göre; cilt kanseri, tüm kanser türleri arasında en yaygın olanlardan biridir. Vakaların çoğu, cildin güneş ışığı veya solaryum gibi kaynaklardan gelen ultraviyole ışınlarına tekrar tekrar ve korunmasız maruz kalması nedeniyle olur.
Peki, cildinizi güneşin zararlı etkilerinden korurken açık havada nasıl vakit geçirebilirsiniz? Ve yaz aylarında güneş koruması neden bu kadar önemlidir?
Güneş ışınları cildimize nasıl zarar verebilir?
Gördüğümüz görünür ışığına ek olarak güneş, cildiniz tarafından emilen iki tür ultraviyole ışını yayar: UVA ve UVB. Solaryumda da yayılan UVA ışını, bu iki tür arasında daha zararlı olanıdır.
Her iki tür UV ışınının da aşırı miktarda emilmesi cilt hücrelerine zarar verir, ancak vücudun kendini onarma yolları vardır. Bunun bir örneği; vücudun daha fazla melanin üretmesinin sonucu olarak bronzlaşmasıdır. Bu, hücreleri UV ışınlarından korurken cilde daha koyu bir pigment ekleyen bir maddedir.
Bazen bu onarım süreci, cilt kanserine dönüşen mutasyonlara neden olabilir. Cildinizden kendini onarmasını ne kadar çok isterseniz, potansiyel olarak kansere neden olan mutasyonların meydana gelmesi için o kadar fazla fırsatınız olacaktır. Beyaz tenli kişilerde cilt kanserine yakalanma riski daha yüksekken, tüm cilt tonlarındaki kişiler güneşe maruz kalmaktan etkilenebilir.
Cildinizi boş bir kova olarak düşünün. Güneşe her maruz kaldığında bu kova yavaş yavaş dolar. Dikkatli olursanız, kovanın sadece küçük bir kısmı dolar. Daha koyu bir cilt renginiz varsa, daha büyük bir kovanız var. Bu nedenle, kovanızı ne sıklıkla doldurduğunuza bağlı olarak, bir noktada taşabilir ve cilt kanseri geliştirme riski ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Güneş yanıkları riskine dikkat!
Çalışmalar, yaz aylarında ortalama bir hafta sonunda, 8 yetişkinden 1’inin ve her 5 gençten 1’inin güneş yanıkları ile karşılaştığını göstermektedir.
Özellikle güneşten korunma konusunda dikkatli değilseniz, güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde havuzda, açık havada spor yaparak ya da dışarıda vakit geçirerek geçirilen saatlerde güneşten yanmak çok kolaydır.
Bulutlu günlerde de hala yüksek bir güneş yanığı riski olabileceğini unutmamak da önemlidir. Aslında, UV indeksi 3 veya daha yüksek olan herhangi bir günde güneşten korunmanız önerilir. Türkiye’de, bu değerin 3’ün altında olduğu sadece birkaç ay vardır. Bu nedenle, yıl boyunca güneşten korunma önemlidir.
Güneş yanıkları, rahatsız edici olmasının yanı sıra, cilt kanseri ile de ilişkilendirilmiştir. Güneş yanığı belirtileri şunlardır:
Güneşe maruz kalan alanlarda kızarmış ve koyu pembe cilt tonu
Etkilenen alana dokunulamayacak kadar sıcaklık hissi
Kaşıntı, hassasiyet ve ağrı
Cilt soyulmasına neden olan ve birkaç gün içinde kuruyan kabarcıklar
Şiddetli güneş yanıkları baş ağrısı, mide bulantısı ve ateşe de neden olabilir.
Güneş ve cilt kanseri arasında güçlü bir ilişki var
Belli başlı üç tür cilt kanseri vardır: melanom, bazal hücreli karsinom ve yassı hücreli karsinom. Melanom, cilt kanserinin en tehlikeli şeklidir ve genellikle, vücudun güneşe çok fazla maruz kaldığı alanlarında meydana gelir.
Melanom, 15 ile 39 yaş aralığındakileri etkileyen en yaygın kanserlerden biridir. UV ışınlarına maruz kalmak, melonom vakalarının yüzde 90’lık kısmını oluşturur. Bazı araştırmalar, melanom riski ile ergenlik öncesi aşırı güneşe maruziyet arasında bir bağlantı olabileceğini göstermektedir.
Çocukluk çağında cildin güneşe korunmasız maruz kalması, genç yetişkinlerde melanom riskini 3 kattan daha fazla arttırmaktadır. Bunun nedeni, çocukların daha hassas bir cilde sahip olmaları ve bunun da onları güneş ışınlarına karşı daha savunmasız hale getirmesi olabilir. Bu nedenle, bebekleri ve çocukları güneşten korumak özellikle önemlidir. Cilt kanseri belirtileri şöyledir:
Renk, şekil ve boyut değiştiren cilt lekeleri
Ciltte kabuklu ve iyileşmeyen küçük yaralar
Ciltte soluk kırmızı, küçük yuvarlak yumrular
Kanama ve ülser gibi görünebilen kalın, pullu ve kırmızı cilt lekeleri
Güneşe bağlı cilt hasarı ve erken yaşlanma
Güneş kremi, uzun zamandır günlük cilt bakım rutininin önemli bir parçası olarak gösterilmektedir. Bunun nedeni, güneşe maruz kalmanın gözle görülür yaşlanma belirtilerinin yüzde 80’ine neden olabilmesidir. Kırışıklıklar, renk eşitsizlikleri ve cildin incelmesi gibi cilt değişiklikleri ile kendini gösterir.
UV ışınları, hücresel düzeyden onarılamaz hasarlara neden olabilir. Ayrıca, cildin yaraları iyileştirme yeteneğini de olumsuz etkiler. Güneş korunmasını düşündüğünüzde, yalnızca yüzünüzü değil, ellerinizi, boynunuzu ve göğsünüzü de düşünmeniz gerekir. Bu alanlar, pigmentasyon ve cilt incelmesi gibi yaşlanma belirtilerini gösterme eğilimindedir.
Cildimizi güneşten nasıl koruyabiliriz?
Uzmanlara göre, cildinizi güneşten korumak için birden fazla önlem alınmalıdır. Bunlar arasında; geniş kenarlı şapkalar takmak, şemsiye aracılığıyla gölge aramak, cildi koruyan kıyafetler giymek ve güneş kremi kullanmak yer alır.
Kıyafet söz konusu olduğunda, cildinizin mümkün olduğunca geniş bir kısmını kaplayan rahat kıyafetler giymelisiniz. Başınızın kenarlarını kapattığı için geniş kenarlı şapkalar kullanmak da önemlidir.
Kapalı olmayan cilt alanları için güneş kremi kullanmak bir şarttır. Her gün, yüzünüzde ve ellerinizde, gözenekleri tıkayabilecek kimyasallar içermeyen güneş koruyucuları kullanmanız gerekir.
Tüm yıl boyunca, bir miktar UVA alabilirsiniz. UV indeksinin düşük olduğu aylarda bile, güneşten korunma; cilt lekeleri ve kırışıklık gibi yaşlanma belirtilerini önleyerek daha genç görünmenize yardımcı olabilir.
Güneş kremi kullanırken nelere dikkat edilmeli?
Çoğu insan için güneş koruyucularda dikkat ettiği ilk şey, UV ışınlarından ne kadar koruma sağladığını gösteren SPF’dir. Her gün yüzünüze ve ellerinize güneş kremi sürmek güneşten koruyabilir. Ayrıca, cildinizin daha genç görünmesini ve cilt kanseri riskinin azalmasını sağlayabilir.
SPF’si en az 30 olan koruyucular kullanmalısınız. Daha uzun süreli koruma sağlayan daha yüksek SPF’li güneş koruyucular da mevcuttur. Ancak, çoğu güneş kremi, ciltte en fazla 1.5-2 saat (deniz ve havuzda zaman geçirirseniz daha az) kalıcı olduğu için, düşük SPF’li güneş kremini daha kısa aralıklarla uygulamak aynı derecede etkili bir alternatif olabilir.
UVA ışınlarını filtrelemek için kimyasal içerikli ve fiziksel içerikli güneş kremleri vardır. Fiziksel güneş koruyucular cilt üzerinde fiziksel bir bariyer oluşturan çinko oksit ve titanyum dioksit gibi bileşenler içerir ve daha güvenli bir seçim olarak kabul edilir. Bunlar ayrıca, alerjik ve hassas ciltlerde çocuklarda ve hamilelerde de kullanım için de tercih edilen türdür.
Pek çok markanın birden fazla güneş kremi seçeneği vardır. Dikkat edilmesi gereken noktalar;
Aktif güneşin olduğu 11.00 ve 16.00 saatleri arasında güneşte direkt kalmamak
En az 30 faktör güneş kremi kullanmak
İki saatte bir koruyucu uygulamasını tekrarlamak
Mümkün oldukça açık renkli kıyafetler tercih etmek ve
Geniş kenarlı şapka kullanmak
Kaynaklar
Why is sun protection so important! (https://www.capitalchemist.com.au/articles.aspx?title=Why-is-sun-protection-so-important!)
SUN SAFETY: HOW TO PROTECT YOUR SKIN THIS SUMMER (https://today.duke.edu/2021/05/sun-safety-how-protect-your-skin-summer)
Importance Of Wearing Sunscreen This Spring & Summer (https://www.dermwt.com/importance-of-wearing-sunscreen-this-spring-summer/)