Trikotillomani Saç Kopartma Nedir?

Tem 16, 2022

Trikotillomani Saç Kopartma Nedir?

Trikotillomani, aynı zamanda saç koparma bozukluğu olarak da adlandırılır. Saç teli, kaş ve vücudun diğer bölgelerindeki kılları koparmak için önlenemeyen istek duymakla karakterizedir. Saç koparma, sık sık ciddi sıkıntılara neden olabilir ve sosyal hayata müdahale edebilir. Bazı insanlar için, trikotillomani hafif ve genellikle yönetilebilirken diğerleri için ise, zorlayıcı ve bunaltıcıdır. Bazı tedavi seçenekleri, trikotillomaniye yardımcı olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

trikotillomani saç dökülmesi

Kafa derisinden, kaşlar ve kirpiklerden veya vücudun diğer bölgelerinden (zamanla değişebilir) kıl koparmak
Koparmadan önce veya koparmaya karşı koymaya çalıştığınızda gerginlik hissinde artış
Saç koptuktan sonra zevk veya rahatlama hissi
Saç derisinde veya vücudunuzun diğer bölgelerinde, saç azalması veya kıl yokluğu nedeniyle gözle görülür saç dökülmesi veya kellik
Saç çiğneme veya kopmuş saçı yeme
Saçlarla oynamak ve dudaklara veya yüze sürtmek
Tekrar tekrar saç koparmayı bırakmaya çalışmak ya da daha az sıklıkta koparmaya çalışmak
İş yerinde, okulda veya sosyal ortamlarda önemli sıkıntılar veya problemler

Trikotillomani olan birçok insan, derilerini koparır, tırnaklarını yer veya dudaklarını çiğner. Bazen battaniye gibi tüylü eşyaların da tüylerini koparabilir. Ancak çoğu insan özellikle saçlarını koparır ve bu sorunu başkalarından gizlemeye çalışır.

Trikotillomani olan insanlar için, saç koparma aşağıdaki şekillerde gerçekleşebilir:

Odaklı: Bazı insanlar saçlarını gerginlik veya sıkıntıyı hafifletmek için kasıtlı olarak koparır. Bazı insanlar, sadece belirledikleri nitelikteki saçları ya da sürekli ısırdığı saçlarını koparabilir.
Otomatik: Bazı insanlar ise saçlarını, sıkıldıklarında veya televizyon seyrederken fark etmeden koparırlar.
Aynı kişi, duruma ve ruh haline bağlı olarak hem odaklı hem de otomatik şekilde saç koparabilir.

Trikotillomani aşağıdaki duygularla ilgili olabilir:

Olumsuz duygular: Trikotillomani kişi için, stres, endişe, gerginlik, can sıkıntısı, yalnızlık, yorgunluk veya hayal kırıklığı gibi olumsuz ya da rahatsız edici duygularla baş etmenin bir yoludur.

Olumlu duygular: Trikotillomani hastaları genellikle saçları çekmenin tatmin edici olduğunu ve rahatlama ölçüsü sağladığını fark eder. Sonuç olarak, bu olumlu duyguları korumak için saçlarını çekmeye devam ederler.

Trikotillomani uzun süreli (kronik) bir hastalıktır. Tedavi olmadan, semptomlar zamanla şiddetli olarak değişebilir. Örneğin, menstruasyondaki hormonal değişiklikler kadınlarda semptomları kötüleştirebilir. Bazı insanlar için (tedavi edilmezse) semptomlar; haftalar, aylar veya yıllarca devam edebilir.

Ne zaman doktora görünmek gerekir?

Saç koparmayı bırakamıyorsanız veya bu durumdan dolayı insan içine çıkmaktan utanıyorsanız, psikiatr ile görüşmek gerekir. Trikotillomani sadece kötü bir alışkanlık değil, aynı zamanda zihinsel bir sağlık bozukluğudur ve tedavi olmaksızın iyileşme olasılığı düşüktür.

Nedenleri Nelerdir?

trikotillomani nedenleri

Trikotilomaninin nedeni belirsizdir. Fakat birçok karmaşık bozukluk gibi, trikotillomani de muhtemelen genetik ve çevresel faktörlerin birleşiminden kaynaklanır.

Risk faktörleri Nelerdir?

Aile öyküsü: Genetik, trikotillomani gelişiminde rol oynayabilir ve bozukluk, genetik olarak yatkın kişilerle akraba olanlarda ortaya çıkabilir.
Yaş: Trikotillomani genellikle erken yaşlarda gelişir (çoğunlukla 10 ile 13 yaşları arasında) ve genellikle yaşam boyu bir problemdir. Bebekler saç koparmaya eğilimli olabilirler, ancak bu genellikle hafiftir ve tedavi olmaksızın kendi başına ortadan kalkar.
Diğer bozukluklar: Trikotillomani olan kişilerde depresyon, anksiyete veya obsesif kompulsif bozukluk (OKB) gibi başka bozukluklar da olabilir.
Stres: Ciddi stresli durumlar veya olaylar bazı kişilerde trikotillomaniyi tetikleyebilir.

Erkeklerden çok daha fazla kadın trikotillomani için tedavi ediliyor, bunun nedeni kadınların tıbbi tavsiye alma konusunda daha cesur olmalarıdır. Erken çocukluk döneminde, erkek ve kız çocukları eşit şekilde etkilenir.

Komplikasyonlar Nelerdir?

Ciddi gibi görünmese de, trikotillomani yaşamınız üzerinde olumsuz bir etki yaratır. Komplikasyonlar şunları içerebilir:

Duygusal rahatsızlık: Trikotillomani olan birçok kişi aşağılanma ve utanç duyduğunu bildirmektedir. Durumlarından dolayı düşük benlik saygısı, depresyon, anksiyete ve alkol veya uyuşturucu bağımlılığı yaşayabilirler.
Sosyal ve iş işleyişinde sorunlar: Saç dökülmesinden kaynaklanan utanç, sosyal aktivitelerden ve iş fırsatlarından kaçınmanıza neden olabilir. Trikotillomani olan insanlar peruk takabilir, kellik bölgelerini gizlemek için saçlarını farklı şekillendirebilir veya takma kirpik takabilirler. Bazı insanlar, durumlarının keşfedileceğinden korktukları için, yakınlaşmaktan çekinirler.
Deri ve saç hasarı: Enfeksiyonlar da dahil olmak üzere, saç derisi veya saçın çekildiği belirli bölgeler etkilenebilir ve cildi ve saç uzamasını kalıcı olarak etkileyebilir.
Kıl yumakları: Koparılan saçları yemek, sindirim sisteminizdeki kıl yumağı oluşmasına yol açabilir. Yıllar geçtikçe kıl yumağı; aşırı kilo verme, kusma, bağırsak tıkanıklığı ve hatta ölüme neden olabilir.

Tedavisi Nasıldır?

Hastalar öncelikle saç dökülmesi nedeni ile cilt doktorlarına başvurabilir. Fakat beraberinde psikiyatrik bir değerlendirme de gerekecektir. Çünkü bu hastalarda OKB, anksiyete, depresyon sağlıklı kişilere nazaran daha sık görülmektedir

Terapi

Alışkanlığın tersine eğitim: Bu davranış terapisi trikotillomani için birincil tedavi yöntemidir. Sorunu olan kişilere, saç koparmak yerine başka davranışlar sergilemesi öğretilir. Örneğin, saç koparma isteği geldiğinde yumruk sıkmak yardım edebilir veya elinizi saçınızdan kulağınıza yönlendirebilirsiniz. Diğer tedaviler, alışkanlığı tersine çevirme eğitimi ile birlikte kullanılabilir.
Bilişsel terapi: Bu terapi, saç koparma ile ilgili sahip olabileceğiniz çarpık düşünceleri tanımlamanıza ve incelemenize yardımcı olabilir.
Kabul ve taahhüt tedavisi: Bu terapi, saç koparma dürtülerinizi hareket etmeden kabul etmeyi öğrenmenize yardımcı olabilir.
Depresyon, anksiyete veya maddelerin kötüye kullanımı gibi sıklıkla trikotillomani ile ilişkili tablolar, saç koparma tedavisinin önemli bir parçası olabilir.