Güneş Yanığının Belirtileri Nelerdir?

Güneş yanığı, genellikle güneşten veya suni kaynaklardan gelen ultraviyole (UV) ışığa çok fazla maruz kaldıktan sonra birkaç saat içinde ortaya çıkar. Güneş yanığının solması birkaç gün veya daha uzun sürebilir. Güneş yanığı ile sonuçlanan yoğun ve tekrarlanan güneşe maruz kalma, diğer cilt hasarı ve bazı hastalıklara yakalanma riskini de arttırır. Bunlar arasında kurumuş veya buruşmuş deri, koyu lekeler, sert noktalar ve melanom gibi cilt kanseri bulunur.

Cildinizi koruyarak yanık ile ilgili rahatsızlıkları önleyebilirsiniz. Bu, özellikle güneşli havalarda, hatta serin veya bulutlu günlerde bile önemlidir. Güneş yanığına maruz kalırsanız, doğal yöntem ve tedaviler, cildinizi rahatlatmaya yardımcı olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Güneş yanığı belirtileri şunlardır:

• • Pembelik veya kızarıklık
• • Dokunulduğunda sıcaklık hissi
• • Ağrı, hassasiyet ve kaşıntı
• • Şişlik
• • Patlayabilir küçük sıvı dolu kabarcıklar
• • Güneş yanığı şiddetli ise baş ağrısı, ateş, mide bulantısı ve yorgunluk

Kulak memeleriniz, kafa derisi ve dudaklarınız dahil, vücudunuzun açıkta kalan kısımları yanabilir. Örneğin, giysileriniz ultraviyole (UV) ışınlarının geçmesine izin verecek şekilde gevşek örülmüşse, örtülü alanlar bile yanabilir. UV ışınına son derece hassas olan gözleriniz de bu durumdan etkilenebilir. Güneşte yanmış gözler ağrılı olabilir.

Güneş yanığı belirtileri ve semptomları genellikle güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkar. Ancak güneş yanığınızın tam boyutunu anlamak bir gün veya daha uzun sürebilir. Birkaç gün içinde vücudunuzun zarar görmüş üst tabakası soyulur ve iyileşmeye başlar. Soyulduktan sonra, cildiniz geçici olarak düzensiz bir renge ve desene sahip olabilir. Kötü bir güneş yanığının iyileşmesi birkaç gün veya daha uzun sürebilir.

Ne zaman doktora görünmek gerekir?

Yanık aşağıdaki şekillerde görünüyorsa, doktora görünün:

• • Su topluyorsa ve kabartılar vücudunuzun büyük bir bölümünü kaplıyorsa
• • Yüksek ateş, aşırı cilt ağrısı, baş ağrısı, bilinç kaybı, mide bulantısı veya üşüme eşlik ediyorsa
• • Birkaç gün içinde iyileşmezse
• • Enfeksiyon belirtileri fark ederseniz,

Enfeksiyon belirtileri şunlardır:

• • Acı ve hassasiyet artışı
• • Şişlik artışı
• • Açık bir yaradan sarı akıntı gelmesi

Nedenleri Nelerdir?

Çok fazla ultraviyole (UV) ışına maruz kalmaktan kaynaklanır. UV radyasyonu, insan gözünün göremediği ve çok kısa bir aralıkta olan dalga boyundadır. Ultraviyole A (UVA), cilt yaşlanmasıyla en çok ilişkili olan güneş radyasyonu tipidir. Ultraviyole B (UVB) ise güneş yanığına neden olur. Her iki tip radyasyona maruz kalmak gelişmekte olan cilt kanseri ile ilişkilidir. Solaryum da UV ışığı üretir ve güneş yanığına neden olabilir.

Melanin, cildinizin normal rengini veren dış katmandaki (epidermis) koyu pigmenttir. UV ışığına maruz kaldığınızda, vücudunuz melanin üretimini hızlandırarak kendini korur. Ekstra melanin, bronzlaşmaya neden olur. Ürettiğiniz melanin miktarı genetik olarak belirlenir. Birçok insanın cildi, yeterli derecede korumak için yeterli miktarda melanin üretmez. Sonunda, UV ışığı, cildin yanmasına, ağrı, kızarıklık ve şişliğe neden olur.

Güneş ışıkları serin, puslu veya bulutlu günlerde de yeryüzüne ulaşır. UV ışınlarının yüzde 50’si bulutlardan geçer. Kar, kum, su ve diğer yüzeyler, UV ışınlarını yansıtarak cildinizi doğrudan güneş ışığında kalmış gibi şiddetli bir şekilde etkileyebilir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Güneş yanığına yönelik risk faktörleri şunları içerir:

• • Açık tenli, mavi gözlü, kızıl veya sarı saçlı olmak
• • Güneşli, sıcak veya yüksek rakımlı bir yerde yaşamak veya tatil yapmak
• • Açık havada çalışmak
• • Açık havada vakit geçirmek ve alkollü içki tüketmek
• • Güneş yanığı geçmişi olması
• • Düzenli olarak koruyucu olmadan güneş ışığına veya solaryum ışığına maruz kalmak
• • Yanma olasılığını artıran ilaç kullanmak (ışığa duyarlılık yapan ilaçlar)

Komplikasyonlar Nelerdir?

Erken yaşlanma

Güneşe maruz kalma ve tekrarlanan güneş yanığı, cildin yaşlanma sürecini hızlandırır, böylece daha yaşlı görünmenizi sağlar. UV ışığının neden olduğu deri değişimlerine erken yaşlanma denir ve sonuçları şunlardır:

• • Bağ dokularının zayıflaması sonucunda cildin gücünü ve esnekliğini kaybetmesi
• • Derin kırışıklıklar
• • Kuru ve kaba cilt
• • Yanaklarınızda, burnunuzda ve kulaklarınızda ince kırmızı damarlar
• • Çiller (çoğunlukla yüzünüzde ve omuzlarınızda)
• • Yüzünüzde, ellerin, kolların, göğsün ve sırtın arkasında kahverengi lekeler

Deri lezyonları

Güneş tarafından zarar görmüş bölgelerde kaba ve pullu lekeler olarak görülür. Beyazımsı, pembe, ten rengi veya kahverengi olabilirler. Genellikle başın güneşe maruz kalan bölgelerinde, yüz bölgesinde, boyunda ve açık tenli insanların ellerinde bulunurlar. Bu yamalar deri kanserine dönüşebilir. Ayrıca aktinik keratoz ve güneş keratozu olarak da adlandırılır.

Cilt kanseri

Aşırı güneşe maruz kalmak, melanom gibi cilt kanseri riskinizi artırır. Deri hücrelerinin DNA’sına zarar verebilir. Çocukluk ve ergenlikteki güneş yanığı hayatın ilerleyen dönemlerinde melanom gelişme riskini artırabilir. Cilt kanseri çoğunlukla kafa derisi, yüz, dudaklar, kulaklar, boyun, göğüs, kollar, eller ve bacaklar dahil olmak üzere güneş ışığına en çok maruz kalan vücut bölgelerinde gelişir. Bacaktaki cilt kanseri kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.

Bazı deri kanseri türleri küçük bir büyüme veya kolayca kanama yaratan bir yara olarak görülür, kabuk bağlar, iyileşir ve tekrar yara oluşur. Melanom olunca, mevcut olan ben değişebilir veya yeni ve şüpheli görünen bir ben gelişebilir. Uzun vadeli güneşe maruz kalan alanlarda lentigo maligna adı verilen bir tür melanoma gelişir. Yavaşça koyulaşan ve genişleyen düz bir leke olarak başlar.

Göz hasarı

Çok fazla UV ışığı retina, mercek veya korneaya zarar verir. Güneşin lense zarar vermesi lensin bulanıklaşmasına neden olabilir (katarakt). Güneşte yanmış gözler ağrılı olabilir. Kornea’da oluşan güneş yanığına da kar körlüğü denir.