El, Ayak ve Ağız Hastalığı Nedir?

El, ayak ve ağız hastalığı, küçük çocuklarda görülen hafif, bulaşıcı bir virüs enfeksiyonudur. Ağızda yaralar, eller ve ayaklarda döküntüler ile karakterizedir. El ayak ve ağız hastalığına sıklıkla bir coxsackievirus neden olur. Hastalık için özel bir tedavi yoktur. Sık sık el yıkamak ve el ayak ve ağız hastalığı olan kişilerle yakın temastan kaçınmak çocuğunuzun enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

El, ayak ve ağız hastalığı, aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

• • Ateş
• • Boğaz ağrısı
• • Rahatsızlık hissetme (halsizlik)
• • Dilin, diş etlerinin ve yanakların içinde ağrılı, kırmızı ve kabarcıklı lezyonlar
• • Avuç içlerinde, ayak tabanlarında ve bazen de kalçada kaşıntı olmaksızın kızarıklıklar
• • Bebeklerde sinirlilik
• • İştah kaybı

İlk enfeksiyondan sonra, belirti ve semptomların başlangıcı (kuluçka dönemi) için olağan dönem 3 ila 6 gündür. Ateş, genellikle el ayak ve ağız hastalığının ilk belirtisidir, ardından boğaz ağrısı ve iştahsızlık ve halsizlik görülür. Ateş başladıktan bir veya iki gün sonra, ağız veya boğazın üstünde ağrılı yaralar gelişebilir. El ve ayaklarda ve muhtemelen kalçalarda bir veya iki gün içinde döküntü izlenebilir.

Ağzın ve boğazın arkasında oluşan yaralar çocuğunuzun herpangina adı verilen bir viral hastalık ile enfekte olduğunu düşündürebilir. Herpangina’nın diğer ayırt edici özellikleri ani yüksek ateş ve bazı durumlarda nöbettir. Ellerin, ayakların veya vücudun diğer kısımlarında oluşan yaralar çok nadirdir.

Ne zaman doktora görünmek gerekir?

El ayak ve ağız hastalığı, genellikle sadece birkaç günlük ateş ve nispeten hafif belirti ve semptomlara neden olan bir hastalıktır. Ağız ya da boğaz ağrısı çocuğunuzu sıvı içmekten uzak tutuyorsa doktorunuza danışın. Birkaç gün sonra çocuğunuzun belirtileri ve semptomları kötüleşirse yine doktora gidin.

Nedenleri Nelerdir?

El ayak ve ağız hastalığının en yaygın nedeni, coxsackievirus A16 enfeksiyonudur. Coxsackievirus, nonpolio enterovirüs adı verilen bir grup virüse aittir. Diğer enterovirüs tipleri bazen el ayak ve ağız hastalığına neden olabilir.

Hastalık, enfekte bir kişiyle aşağıdaki şekillerde iletişim kurarak yayılır:

• • Burun salgıları veya boğaz akıntısı
• • Tükürük
• • Dışkı
• • Solunum damlacıkları (öksürük veya hapşırıktan sonra havaya püskürtülen)

Çocuk bakım ortamında yaygındır

El ayak ve ağız hastalığı, çocuklarda en çok bebek bezi değişiklikleri ve lazımlık eğitimi nedeniyle yaygındır çünkü küçük çocuklar genellikle ellerini ağızlarına sokarlar. Çocuğunuz hastalığın ilk haftasında, el ayak ve ağız hastalığı için oldukça bulaştırıcıdır. Belirti ve semptomlar geçtikten sonra bile virüs haftalarca vücutta kalabilir. Bu, çocuğunuzun hala başkalarına hastalık bulaştırabileceği anlamına gelir. Bazı insanlar, özellikle de yetişkinler, hastalığı herhangi bir belirti göstermeden geçirebilirler. Hastalığın salgınları, ılıman iklimlerde; yaz ve sonbaharda daha yaygındır. Tropikal iklimlerde, salgınlar yıl boyunca devam eder.

Risk Faktörleri Nelerdir?

El, ayak ve ağız hastalığı, özellikle 10 yaşından küçük ve aslında genellikle 5 yaşından küçük çocukları etkiler. Çocuk bakım merkezlerindeki çocuklar özellikle el ayak ve ağız hastalığı salgınlarına karşı duyarlıdır, çünkü enfeksiyon kişiden kişiye temasla bulaşır ve küçük çocuklar en hassas olanlardır.

Çocuklar genellikle, hastalığa neden olan virüse maruz kaldıktan sonra antikorlar oluşturarak yaşlandıkça el-ayak-ve-ağız hastalığına karşı bağışıklık geliştirirler. Ancak, ergenlerin ve yetişkinlerin bu hastalığa yakalanması mümkündür.

Komplikasyonlar Nelerdir?

El ayak ve ağız hastalığının en sık görülen komplikasyonu dehidrasyondur. Hastalık, ağızda ve boğazda yaralara neden olarak, ağrıya ve zor yutkunmaya neden olabilir. Çocuğunuzu hastalığın seyri sırasında yakından izleyin. Dehidrasyon şiddetli ise, intravenöz (IV) sıvı alımı gerekli olabilir.

El ayak ve ağız hastalığı, genellikle sadece birkaç günlük ateş ve nispeten hafif belirtilere neden olan hafif bir hastalıktır. Coxsackievirus nadiren beyinde gelişebilir ve diğer komplikasyonlara neden olabilir:

• • Viral menenjit: Bu nadir gelişen enfeksiyon; membranların (meninksler) iltihaplanmasına neden olur.
• • Ensefalit: Bu ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden hastalık, bir virüsün neden olduğu beyin iltihaplanmasını içerir. Ensefalit nadir görülür.

Önlem Almak

Bazı önlemler, el ayak-ağız hastalığı ile enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir:

• • Ellerinizi dikkatlice yıkayınız: Özellikle tuvaleti kullandıktan veya bebeğinizin bezini değiştirdikten sonra ve yiyecek hazırlamadan önce ellerinizi sık sık ve iyice yıkadığınızdan emin olun. Sabun ve su mevcut olmadığında, mikrop öldürücü alkollü el temizleme mendillerini veya jellerini kullanın.
• • Ortak alanları dezenfekte edin: Kalabalık alanları ve yüzeyleri önce sabun ve suyla temizleyin, daha sonra seyreltilmiş klor ve su içeren solüsyonuyla silin. Özellikle çocuk bakım merkezlerinde, virüsler günler boyunca nesneler üzerinde yaşayabildiği için, oyuncak gibi paylaşılan eşyalar da dahil olmak üzere tüm ortak eşyaları temizlemek ve dezenfekte etmek için çaba sarf edin. Bebeğinizin emziklerini sık sık temizleyin.
• • Hijyenik olun: Çocuklarınıza kendilerini nasıl temiz tutabileceklerini gösterin. Parmaklarını, ellerini ya da başka bir nesneyi ağızlarına sokmamaları gerektiğini anlatın.
• • Bulaşıcı insanlardan uzak durun: El ayak ve ağız hastalığı oldukça bulaşıcı olduğundan, hastalığı olan kişiler aktif belirtileri ve semptomları varken, başkalarından olabildiğince uzak durmalıdır. Hastalığınız varsa, işe gitmeyin ve evde kalın.